विकासाच्या नावाखाली संस्कृती मिटवण्याचा घाट
नागरिकांनी व्यक्त केल्या भावना
म. टा. प्रतिनिधी, औरंगाबाद -
जागतिक वारसा स्थळांचा बळी देऊन विकासाची कामे करणे योग्य नाही. नवीन पिढीला आपण आपली संस्कृती कशी दाखवणार असा सवाल करीत वारसा स्थळांचे जतन करीत विकासाची कामे करा, अशी भावना पर्यटन व संस्कृती जतनाच्या क्षेत्रात काम करणाऱ्या नागरिकांनी ‘मटा’ शी बोलताना व्यक्त केली. विकासाच्या नावाखाली संस्कृती मिटवण्याचा घाट घातला जात आहे, असे मतही काही जणांनी व्यक्त केले.
रस्ता रुंदीकरणासाठी महापालिकेने दमडीमहल व खासगेट या दोन जागतिक वारसा सांगणाऱ्या वास्तू काही दिवसांत तोडल्या. खासगेटवर तर शुक्रवारी रात्री महापालिकेने हातोडा मारला. या संदर्भात नागरिकांनी तीव्र नाराजी व्यक्त केली आहे.
वारसा हळूहळू लुप्त होईल -
जागतिक वारसांचे संवर्धन करीत विकासाची कामे करावी लागतील. विकास कामांसाठी अशा वास्तू पाडण्याचे सत्र सुरुच राहिले तर जागतिक वारसा हळुहळु लुप्त होईल. येणाऱ्या काळात काहीही शिल्लक राहणार नाही. औरंगाबाद शहराची ओळख हेरिटेज सिटी, पर्यटनाची राजधानी अशी आहे. एका नंतर एक हेरिटेज वास्तू पाडण्यात येणार असतील तर पर्यटकांनी या शहरात कशासाठी यायचे असा प्रश्न निर्माण होईल. महापालिकेची हेरिटेज कमिटी आहे. या कमिटीच्या प्रमुख पदावर हेरिटेजची माहिती असणारी व्यक्ती असला पाहिजे, ही कमिटी व्यापक असली पाहिजे. जागतिक वारसा वास्तू आपल्या संस्कृतीचाच एक भाग आहेत. रस्त्याच्या आड येणाऱ्या मंदिर - मशिदी वाचवल्या जातात. मंदिर - मशिदींइतकेच जागतिक वारसा वास्तूंचे पावित्र्य आहे. त्या देखील वाचवल्या पाहिजेत.
प्रा. डॉ. राजेश रगडे (पर्यटनशास्त्र विभाग प्रमुख, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ)
जुन्या - नव्याची सांगड घाला
विदेशात जागतिक वारसा स्थळांचे जतन करीत विकासाची कामे केली जातात. आपल्या देशातही अनेक शहरांमध्ये अशा प्रकारची उदाहरणे आहेत. औरंगाबादमध्येच या वास्तू पाडून विकास कामे करण्याचा घाट घातला जात आहे. वास्तविक पाहता या वास्तूंचे सुशोभीकरण करून विकास कामे करणे शक्य आहे. जागतिक वारसा स्थळे आपली जुनी संस्कृती सांगतात. जुनी संस्कृती सोडून विकास केला जाऊनये. जुन्या - नव्याची सांगड घालून विकास केला पाहिजे.
जसवंतसिंह, (अध्यक्ष, टुरिस्ट प्रमोटर गिल्ड)
लोकांनी पुढाकार घ्यावा
हेरिटेज वास्तू पाडून विकास केला जात असेल तर ते योग्य नाही. हेरिटेज वास्तू पाडण्याची कारवाई थांबवण्यासाठी लोकांनी पुढाकार घेतला पाहिजे. हेरिटेज वास्तूंच्या संदर्भात ‘इन्टॅक्ट’ ही संस्था काम करते, पण सध्या ही संस्था काय करते हा प्रश्नच आहे. या संस्थेने विद्यार्थ्यांमध्ये, लोकांमध्ये जागृती केली पाहिजे. लोकांना अशा स्थळांचे महत्त्व पटले पाहिजे. त्यासाठी या संस्थेने काम करावे, त्यातूनच हेरिटेज वास्तू जतन करण्यासाठी वातावरण निर्माण होऊ शकेल.
राजेंद्र देशपांडे ( पदाधिकारी, इन्टॅक्ट संस्था)
नवीन पिढीला आपण काय सांगणार ?
जागतिक वारसा स्थळे पाडून आपण आपली संस्कृती मिटवत आहोत. संस्कृती मिटवल्यावर आपण नवीन पिढाला काय सांगणार असा प्रश्न निर्माण होतो. आमच्या मागच्या पिढीने या वास्तू जतन केल्या, त्यामुळे या वास्तूंचे महत्त्व आम्हाला समजते. प्रशासनाने विकासाच्या नावाखाली या वास्तू पाडल्यातर नवीन पिढाला त्याची माहिती मिळणारच नाही. बाहेरच्या देशात किंवा आपल्या देशातील अनेक शहरांमध्ये जागतिक वारसास्थळांचे जतन केले जाते आपल्या शहरात मात्र त्या पाडल्याजात आहेत ही दुर्देवी घटना आहे.
समीर राजुरकर, (माजी नगरसेवक)
विकासाला खीळ घालणे योग्य नाही
पुरातन वास्तूंच्या नावाखाली विकासाला खीळ घालणे योग्य नाही. ज्या वास्तूंमुळे जीवीत हानी होणार असेल, विकासाला बाधा येणार असेल अशा वास्तू अपवादात्मक परिस्थितीत पाडल्याच पाहिजेत. या वास्तू वाचवण्यासाठी दुसरा पर्याय उपलब्ध नसेल तर त्या पाडण्याचा विचार झाला पाहिजे. ज्या वास्तू धोकादायक नाहीत त्यांचे जतन योग्यप्रकारे झालेच पाहिजे.
भगवान घडमोडे (महापौर).
हेरिटेज कमिटीची पुनर्नियुक्ती करा
शहरातील ऐतिहासिक वास्तू पाडल्यानंतरच हेरिटेज कमिटीचे सदस्य वर्तमान पत्रातून फक्त प्रतिक्रिया देतात. त्याशिवाय त्यांना दुसरे काम नाही. सध्या एवढे एकच काम या कमिटीच्या सदस्यांना राहिले आहे. खास गेट वाचविण्यासाठी हेरिटेज कमिटीने आतापर्यंत काय केले? हा प्रश्न उपस्थित झाला आहे. कोणतीही ऐतिहासिक वास्तू पाडण्यापूर्वी हेरिटेज कमिटीकडून मंजुरी घ्यावी लागते. खास गेट पाडण्याबाबत अशी मंजुरी घेण्यात आली होती का? हा प्रश्न आहे. ऐतिहासिक वास्तूंचे संवर्धन हे काम कमिटीचे आहे. त्यासाठी आवश्यक पाठपुरावा करण्याचे काम कमिटीचे लोकप्रतिनिधींचे आहे. प्रशासन चुकत असेल तर त्यावर नियंत्रण ठेवण्याचे काम या समितीकडून अभिप्रेत आहे. मात्र, तसे काही होताना सध्या तरी दिसत नाही. यामुळे या हेरिटेज कमिटीची पुनर्नियुक्ती करून ऐतिहासिक वास्तूंचे संवर्धन करण्यासाठी महापालिकेने प्रस्ताव तयार करून शासनाकडे सुपूर्द करावा. या वास्तू सरंक्षित झाल्यास शहराच्या पर्यटनातही वाढ होईल. पर्यटन वाढीसाठी आणि पुरातन वास्तूंचे सरंक्षण करण्यासाठी आवश्यक पाऊले उचलण्याची गरज आहे.
इम्तियाज जलील
आमदार, औरंगाबाद मध्य, (एआयएमआयएम)
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
