गणेशोत्सवात लक्षवेधक ठरते ते ढोल-ताशा पथक. महाराष्ट्राची ही वैभवशाली परंपरा जपण्यासाठी अनेक ढोल पथक मंडळे तीन-तीन महिन्यांपासून तयारी करतात. शहरातील ‘शिव स्वराज्य प्रतिष्ठाण’ सुद्धा ही परंपरा जपण्याचा प्रयत्न करत आहे. २५० जणांच्या पथकात बालकांपासून सत्तरी ओलांडलेल्यांचा सहभाग आहे.
तरुणाईचा डीजेकडे कल वाढत असताना परंपरा जतन करण्याच्या हेतून शिव स्वराज्य प्रतिष्ठाणने २०१२ मध्ये ढोल पथक स्थापन केले. या मंडळाच्या गणपतीची प्रतिष्ठापणा औरंगपुऱ्यातील बाळकृष्ण मंदिर परिसरात केली जाते. मंडळाचे संस्थापक अध्यक्ष सुमित नामदेव पवार हे असून सदस्यसंख्या ७०० आहे. हे मंडळ दरवर्षी एक विषय ठरवून काम करते. यंदा ‘पाणी बचत’ या विषयावर लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे.
अतिशय लयबद्ध, विविध चालींवर वादन करणारे पथक म्हणून या पथकाची ओळख आहे. त्यासह दोरी मॅनेजमेंटकरिता स्वतंत्र स्वयंसेवक असतात. गणेशोत्सवाच्या दीड महिना आधीपासून वादनाची तालीम जिल्हा परिषद मैदानावर सुरू होते. अजय-अतुल ढोल जनरेशनमधील प्रशिक्षित प्रशिक्षक रमेश वाघ हे पथक प्रमुख आहेत. प्रत्येकाला शिस्त, वादनातील प्रकार, ताल याचे प्रशिक्षण दिले जाते. पथकात एक हजेरी मास्तरही आहे. सकाळी सहा ते नऊ यावेळेत तालीम होते. मंडळाची स्वतःचे साउंड सिस्टिम, वाहतूक व्यवस्था आहे. पथकातील २५० पैकी ८७ मुली आहेत, त्यापैकी ४० शालेय विद्यार्थी आहेत.
चाल वाजवण्याची तयारी ही टाळीवर केली जाते. प्रात्यक्षिकानंतर प्रत्यक्ष वादनाला सुरुवात होते. ‘रेल्वे’, ‘लावणीचा ढेका’, ‘संदल’, ‘सिंगल डंका’, ‘डबल डंका’, ‘उडती चाल’, ‘गरबा’, ‘भांगडा’, ‘चित्रपट गाण्यांवरील चाली’, ‘श्री मारुती स्त्रोत्र’, ‘शिवमंत्र’ अशा विविध चालींवर वादन केले जाते. पथकातील प्रत्येकाचा विचार करून ढोल उपलब्ध करून दिले जातात. लहान मुलांसाठी ‘नादी’, मुलींसाठी ‘मिनी ढोल’ यासह ‘जम्बो ढोल’, ‘दंबग’, ‘महादबंग’ ढोल आहेत. खास पाच फुटाचा परिघ असलेला ‘बजरंगी ढोल’ हे पथकाचे वैशिष्ट आहे. ताशामध्ये साधे, गंगा-जमुना, तडम ताशा, टोल, बिगूल, नगाडे, कच्छी अशी पारंपरिक वाद्ये आहेत.
आपल्या वैभवशाली परंपरेचे जतन व्हावे यासाठी प्रयत्न करत आहोत. मैदानी खेळांकडे लक्ष जावे, तरुणांमध्ये जनजागृती व्हावी या हेतुने आम्ही काम करतो. आमच्या पथकात तीन वर्षांपासून ते ७० वर्षे वयाचे सदस्य सहभागी झालेले दिसतील.
-रमेश वाघ, प्रशिक्षक
ढोल ताशांची परंपरा कशी जतन करणे व तिला बळ देणे हा प्रयत्न आहे. आमच्या पथकातील सदस्याला प्रशिक्षण असो की त्याची सुरक्षा याबाबत तेवढेच दक्ष असतो. या प्रयत्नामुळे सर्वसमान्यांमध्ये परंपरा जपणुकीची भावना निर्माण होते याचा आनंद आहे.
-सुमित पवार, संस्थापक अध्यक्ष
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
