---------
यशाचा पाठलाग
------------------
इंट्रो - दिग्दर्शक होण्याचे स्वप्न उराशी बाळगत १८ वर्षांपूर्वी गोरख जोगदंडे यांनी मुंबई गाठली. सहा चित्रपट प्रदर्शित झाल्यानंतरही त्याला यशाने हुलकावणी दिली. मात्र, यश कधीतरी गवसणारच या आशावादावर त्यांचा संघर्ष सुरू आहे.
-------------
तुषार बोडखे
Tushar.bodkhe@timesgroup.com
मुंबईची जीवनवाहिनी असलेली लोकल ट्रेन दिवसभर धडधडत असते. हजारो प्रवाशांना ध्येयापर्यंत घेऊन जाण्यासाठी जणू तिचासुद्धा संघर्ष सुरू असतो. जीवनात प्रगती करण्यासाठी स्थलांतर अपरिहार्य असल्याचा नियम स्वीकारून लाखो लोक मुंबईचा एक भाग होतात. अशाच कोणत्यातरी लोकल ट्रेनमध्ये चित्रपट दिग्दर्शक गोरख जोगदंडे असतात. अठरा वर्षांपूर्वी मुंबईत पोहचलेल्या गोरख यांचा मायानगरीतील संघर्ष अद्यापही संपलेला नाही. दररोज मुंबईत वेगवेगळ्या ठिकाणी कामानिमित्त जाण्यासाठीचा हा अथक प्रवास कायम आहे. नाटक, चित्रपट, जाहिरातीच्या माध्यमातून नवनवीन प्रयोग करीत ते वाटचाल करीत आहेत.
मिलिंद गवळी यांची मुख्य भूमिका असलेला आणि गोरख जोगदंडे यांचे दिग्दर्शन असलेला ‘हक्क’ हा नक्षलवादावर भाष्य करणारा चित्रपट काही महिन्यांपूर्वीच प्रदर्शित झाला. पण, रूढार्थाने ‘हिट’ या शब्दाची गोरख यांच्यावर मोहर उमटलेली नाहीत. या तरुण दिग्दर्शकाचे प्रयत्न तिकीट खिडकीवरील यशाचा पाठलाग करीत आहेत. चुकलेले गणित जुळवून नव्या प्रयत्नात तरी यश गवसेल आशेवर काम थांबलेले नाही. हाताच्या बोटावर मोजता येतील एवढ्याच दिग्दर्शकांना यश मिळते. इतरांचा ‘स्ट्रगल’ लवकर संपत नाही. प्रारंभी अपयश पचवलेले दिग्दर्शक कालांतराने यशस्वी दिग्दर्शकांच्या रांगेत जाऊन बसतात, अशी उदाहरणेसुद्धा कमी नाहीत. निल्लोड (जि. औरंगाबाद) या लहानशा गावातून गोरख १८ वर्षांपूर्वी मुंबईत पोहचले. ‘डायरेक्टर व्हायचं’ हा निर्धार पक्का होता. लहानशा शेतकरी कुटुंबातील या तरुणाने बारावीनंतर थेट मुंबई गाठली आणि कामाचा शोध सुरू झाला.
‘एक फिल्म संपली की नवीन सुरू करायची असते. स्ट्रगल करीत असताना मनात ठाण मांडलेल्या कल्पना कागदावर उतरल्या आहेत. या संहितेवर फिल्म करायची असते. पण, पुन्हा नव्याने निर्मात्याचा शोध घेऊन कथा ऐकवतो. पुन्हा-पुन्हा प्रयत्न करतो. हिट फॉर्म्युला सापडत नाही तोपर्यंत प्रत्येक दिग्दर्शकांची हीच अवस्था असते. माझा संघर्ष इतरांपेक्षा वेगळा नाही. पाच-सहा चित्रपट होऊनही संघर्ष संपला नाही’ असे गोरख प्रांजळपणे सांगतात. मुंबईत बहीण, मावशी आणि चुलतभाऊ राहात असल्यामुळे प्रारंभीच्या काळात गोरख यांना फारसा त्रास झाला नाही. कलावंतांचा पहिला स्ट्रगल राहण्याच्या जागेपासून सुरू होतो. सुदैवाने, गोरख यांना हा संघर्ष करावा लागला नाही. दिग्दर्शनासाठी तंत्रज्ञान शिकावे लागले. अभिनय, कथा-पटकथा-संवाद, सिनेमॅटोग्राफी, डबिंग, संकलन अशा प्रत्येक तांत्रिक बाजूंचे ज्ञान त्यांनी मेहनतीने मिळवले. काही प्रायोगिक व व्यावसायिक नाटकात भूमिका, दिग्दर्शन अशी जबाबदारी सांभाळली. ‘पेइंग गेस्ट’, ‘सारथी’ या व्यावसायिक नाटकांनी रंगभूमीचा अनुभव दिला. रसिकांना काय भावते याची पुरेपूर जाणीव झाली.
नाटकाचे विश्व जाणून घेताना चित्रपटांचे आकर्षण स्वस्थ बसू देईना. अभिनेते विजय गोखले, गीतकार प्रवीण दवणे, संकलक शैलेंद्र डोके यांनी गोरख यांना वेळोवेळी मार्गदर्शन केले. रूपेरी दुनियेचे खरे पदर उलगडून दाखवले. उमेदीच्या काळातच २००६ मध्ये ‘दवबिंदू’ चित्रपटाचे दिग्दर्शन करण्याची संधी मिळाली. चित्रपटात अशोक शिंदे, आसावरी जोशी, सुधीर जोशी यांच्या मुख्य भूमिका होत्या. या तरुण दिग्दर्शकाकडे पाहून एक अनुभवी कलाकार खंतावले. ‘हा नीट काम करील का’ अशी विचारणा केली. या अपमानास्पद प्रश्नाने गोरख काहीसे निराश झाले. पण, प्रश्नातील आव्हान स्वीकारत त्यांनी चित्रपटाचे यशस्वी दिग्दर्शन करून आपल्यावरील विश्वास सार्थ ठरवला. ‘दवबिंदू’ राज्यभर प्रदर्शित झाला. सिल्लोड येथील ‘स्विटी’ टॉकिजमध्ये चित्रपट प्रदर्शित करून आपल्या गावातही चित्रपट दाखवण्याचा पुरेपूर आनंद गोरख यांनी घेतला. चित्रपट निर्मितीत बरे-वाईट अनुभव घेत गोरख यांची कारकीर्द घडते आहे. ‘जीवन-एक संघर्ष’, ‘भेंडीबाजार’, ‘नजर’, ‘हक्क’ या मराठी चित्रपटांनी त्यांना आत्मविश्वास दिला. सध्या काम मिळत असले तरी कुटुंबाची काळजी असतेच. आर्थिक स्थैर्यासाठी एका जाहिरात कंपनीत निश्चित वेतनाची नोकरी करीत ते प्रपंच सांभाळत आहेत. औरंगाबादेत बीबी का मकबरा परिसरात प्रसिद्ध अभिनेता जॅकी चॅन यांच्या एका जाहिरातीचे दिग्दर्शन गोरख यांनी केले. नक्षलवादावर भाष्य करणाऱ्या हक्क चित्रपटाला विविध महोत्सवांमध्ये वेगवेगळ्या विभागांत नामांकन मिळाले. पण, तिकीट खिडकीवर तो साधारण यशस्वी ठरला.
‘सध्या इंडस्ट्रीत चांगला रूळलो आहे. कधीतरी मानत करिअरचा विचार येऊन भीती वाटायची. आयुष्याची दहा वर्षे खर्ची घालूनही यश मिळत नसेल, तर भवितव्य काय असेल असा प्रश्न मनात येई. आता हिंदी आणि मराठी चित्रपट अशी दुहेरी संधी आहे. इंडस्ट्रीत भक्कम उभा राहीन’, गोरख पुन्हा आत्मविश्वासाने सांगतात. पुढील महिन्यात त्यांच्या ‘अतरंगी’ या नवीन चित्रपटाचे शूटिंग सुरू होणार आहे. चित्रिकरणाचे वेळापत्रक बनवण्यात ते मग्न आहेत. ‘मोल नात्याचे’ या आगामी चित्रपटाची तयारीही पूर्ण झाली आहे. पुन्हा नव्या जोमाने दिग्दर्शनाची धुरा सांभाळण्यासाठी ते सज्ज आहेत...यश फार दिवस हुलकावणी देणार नाही या आशेवर!
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
