जय भीम कॉम्रेड
........
इन्ट्रो....
विद्यार्थी नेते कन्हैय्या कुमार यांनी या आठवड्यात महाराष्ट्रात सहा सभांना हजेरी लावली. ते फक्त भाकपचे विद्यार्थी नेते राहिले नसून भाजपविरोधकांना अपिल करणारे महत्त्वाचे नेते बनल्याचे ठसठशीतपणे समोर आले आहे. कन्हय्या कुमार यांच्या निमित्ताने कम्युनिस्ट, समाजवादी, परिवर्तनवादी व आंबेडकरवादी विचारधारेतील तरुणांमध्ये संवाद होण्यास सुरुवात झाली आहे.
......
दिलीप वाघमारे
deelip.waghmare@timesgroup.com
......
देशद्रोहाचा आरोप लावून केंद्र सरकारने तुरुंगात टाकलेले जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठ विद्यार्थी संसदेचे माजी अध्यक्ष कन्हय्या कुमार हे कम्युनिस्ट विद्यार्थी नेते चांगलेच लोकप्रिय झाले आहेत. या आठवड्यात त्यांच्या महाराष्ट्रात झालेल्या सहा सभांमधून हे अधिक ठळकपणे जाणवले. विशेष म्हणजे मागील दोन दौऱ्यात त्यांच्या सभांचे आयोजन भाकपची विद्यार्थी संघटना असलेल्या ऑल इंडिया स्टुडंट फेडरेशनने पुढाकार घेऊन केले होते. यावेळी सहा सभांपैकी दोन माकप, एक व्ही. एस. पँथर, एक भाकप, एक परिवर्तनवादी विद्यार्थी आघाडी व एक सभा पुरोगामी विचारसरणीच्या सर्व विद्यार्थी व तरुण संघटनांनी एकत्र येऊन आयोजित केली. नोटाबंदीची वर्षपूर्ती, रशियातील कम्युनिस्ट क्रांतीच्या शताब्दी वर्षाची सुरुवात, सरसंघचालक मोहन भागवत यांचा मराठवाडा दौरा या पार्श्वभूमीवर झालेल्या या दौऱ्यात कन्हय्या यांच्याकडून आसूड ओढले गेले नसते, तर नवल ठरले असते.
कन्हय्या यांची लोकप्रियता लक्षात घेऊन भाजप समर्थक संघटनांकडून पोलिसांना निवेदने देऊन तणावाची परिस्थिती निर्माण केली जाते. कोणत्याही प्रकारे सभा होऊ नये, यासाठी जमेल तेवढे अडथळे निर्माण करण्याचा प्रयत्न केला जातो. यावेळीही नाशिक व कोल्हापूरमध्ये तसे प्रयत्न करण्यात आले. पण, हे प्रयत्न अयशस्वी ठरले. उलट या विरोधामुळे त्यांच्या सभांची चर्चा होण्यास हातभारच लागला. काही महिन्यांपूर्वी औरंगाबाद येथे झालेल्या सभेवेळीही असाच प्रयत्न करण्यात आला होता. पण, त्यावेळी कम्युनिस्ट, आंबेडकरी व समाजवादी संघटनांनी एकत्र येऊन एक नव्हे, तर दोन सभांचे आयोजन करून तो प्रयत्न हाणून पाडला. त्याचे प्रत्यंतर यावेळच्या दौऱ्यातही आले. नाशिक, अंबाजोगाई, लातूर, उस्मानाबाद, सोलापूर व कोल्हापूरमध्ये झालेल्या सभांमधून कन्हय्या यांनी विद्यमान मोदी सरकारविरोधात टीकेची राळ उठवली.
गेल्या ८ नोव्हेंबर रोजी नोटाबंदी निर्णयाची वर्षपूर्ती होती. या पार्श्वभूमीवर कन्हय्या यांनी हा निर्णयाचे वर्णन ‘मोदींचे तुघलकी फर्मान’ असे केले. दिल्लीहून दौलताबादला राजधानी (जि. औरंगाबाद, तत्कालीन नाव देवगिरी) स्थलांतरित करणारा तत्कालीन सम्राट महंमद बिन तुघलक याने असेच अचानक चलन बदलले होते, तेव्हा अर्थव्यवस्था कोसळली होती. या निर्णयामुळे निर्माण झालेल्या अराजकानंतर ‘तुघलकी’ निर्णय, असा शब्दप्रयोग निर्माण झाला आहे. नोटाबंदीच्या निर्णयाच्या वर्षपूर्तीनिमित्त कन्हय्या यांनी हा निशाणा साधत जीएसटीवरही ताशेरे ओढले. देशातील आर्थिक परिस्थिती तरुणांसमोर मांडली. या आठवड्यात जालना येथे सरसंघचालक डॉ. मोहन भागवत यांच्या उपस्थितीत संघ परिवारातील संघटनांची पश्चिम विभागीय बैठक पार पडली. या बैठकीला संघ व परिवारातील संघटनांचे महत्त्वाचे नेते, पदाधिकारी उपस्थित होते. त्याच दिवशी उस्मानाबादमध्ये झालेल्या सभेत बोलताना कन्हय्या यांनी ‘हिंदुत्वाला खरा धोका आरएसएसकडून आहे,’ अशी तोफ डागली. भारतीय राज्यघटनेवर विश्वास असलेले व ती मोडीत काढण्यास निघालेले यांच्यातील ही लढाई आहे. राज्यघटनेच्या संरक्षणार्थ सर्वांची एकजूट गरजेची आहे. बनावट देशभक्ताकडून देशाला वाचवले पाहिजे, असे आवाहन केले. देशद्रोहाच्या आरोप लावला पण, कोर्टात आरोपपत्र दाखल करायला सरकार का कचरत आहे, असा नेमका प्रश्न विचारून सभांना विरोध करणाऱ्यांना त्यांनी चपराक लगावली. गेल्या तीन वर्षांत मोदी सरकारकडून ‘अच्छे दिन’ आले नाहीत. पण, सरकार व त्यांच्या बगलबच्च्यांकडून जातीय तेढ वाढवण्यात आल्याची वस्तुस्थिती मांडली. रशियन राज्यक्रांतीच्या शताब्दीदिनानिमित्त सोलापूरमध्ये माजी आमदार नरसय्या आडम यांनी आयोजित केलेल्या सभेत कन्हय्या यांनी राष्ट्रवाद काय असतो, हे सांगितले. ‘सामान्य माणसाच्या सहभागाशिवाय कोणतीही बाब राष्ट्रवाद व राष्ट्रीय प्रश्न होऊ शकत नाही,’ हे त्यांनी लक्षात आणून दिले. ऊठसूठ कोणतीही गोष्ट देशप्रेम व देशद्रोहासोबत जोडण्याच्या प्रकाराला जनता कंटाळलेली आहे. त्याचेच प्रतिबिंब कन्हय्या यांच्या वक्तव्यात दिसले. सर्वात मोठा प्रहार त्यांनी नाशिकच्या सभेत ‘भक्त सैतानाला नसतात’ असे सांगत केला. हा प्रहार भक्तांवर नव्हता तर, मोदींवर होता. मोदी यांना कन्हय्या यांनी सैतान म्हटले. गॅस दरवाढ, शेतकरी आत्महत्या, बेरोजगारी, महागाई हे मुद्दे उपस्थित करत सर्वसामान्यांच्या प्रश्नांना हात घातला. कोल्हापूरच्या सभेत खरा व खोटा चहावाला अशी वर्गवारी दाखवून देताना राजर्षि शाहू महाराज यांच्या सामाजिक सुधारणेचा दाखला दिला. शाहू महाराज यांनी शंभर वर्षांपूर्वी गंगाराम कांबळे यांना हॉटेल काढून दिले होते, त्याची आठवण कन्हय्या यांनी करून दिली. काँग्रेसनेते विलासराव देशमुख यांचे पुत्र आमदार अमित देशमुख यांच्या उपस्थित लातूरमध्ये झालेल्या सभेत बोलताना त्यांनी काँग्रेसलाही सोडले नाही. काँग्रेसमधील भ्रष्टांना सामावून घेऊन पवित्र करायला भाजप गंगोत्री आहे का, असा सवाल केला. ‘कमल छाप साबूण से धोये, तो दाग निकल जाते है’ अशी टरही उडवली.
एकूणच या दौऱ्यात कन्हय्या यांनी चौफेर टोलेबाजी करत विद्यमान मोदी सरकारच्या कारभारावर परखड टीका केली. सरकारला टोले लगावले, आरोपीच्या पिंजऱ्यात उभे केले, प्रश्न विचारले, लोकांच्या मनातील राग स्वतःच्या शब्दांत व्यक्त केला. यापेक्षाही या दौऱ्याचे दुसरे महत्व आहे. एक म्हणजे, या दौऱ्याच्या आयोजनात भाकपशिवाय माकप, आंबेडकरी संघटना, समाजवादी व परिवर्तनवादी विद्यार्थी संघटनांचा सक्रिय सहभाग राहिला. त्यांच्या सभेच्या मंचावर काँग्रेस नेत्यांनाही हजेरी लावली. त्यामुळे कन्हय्या कुमार हे फक्त भाकपचे विद्यार्थी नेते राहिले नसून ते भाजपविरोधकांना अपिल करणारे महत्त्वाचे नेते बनल्याचे ठसठशीतपणे समोर आले आहे. तिहार जेलमधून सुटल्यानंतर ‘जेएनयू’मध्ये केलेल्या पहिल्या भाषणात त्यांनी,‘जेलमें खाना देते थे, उस थालीमें एक कटोरी लाल और दुसरी निली थी,’ असे वक्तव्य केले होते. म्हणजे या लढाईत लाल व निळ्या रंगाची एकजूट करण्याचे आवाहन त्यांनी केले होते. त्यानंतरच्या त्यांच्या प्रत्येक दौऱ्यात आंबेडकरी विचारधारेतील तरुणांना जोडून घेण्याचा प्रयत्न करण्यात आला. रोहित वेमुला यांच्या बलिदानामुळे हा वणवा पेटला आहे, याची जाणीव कन्हय्या यांना आहे, हे आंबेडकरी विचारधारेतील तरुणांना माहित आहे. त्यामुळेच त्यांच्याकडून कन्हय्या कुमारांना भरभक्कम पाठिंबा मिळत आहे. कन्हय्या यांच्या माध्यमातून लाल व निळ्या विचारधारेतील वैचारिक मतभेद बाजूला ठेऊन परिवर्तनावर विश्वास असलेले तरुण एकाच व्यासपीठावर येत आहेत. महाराष्ट्राच्या राजकीय क्षेत्रात आंबेडकरी विचारधारेतील तरुण काँग्रेस, राष्ट्रवादी काँग्रेससोबत जाण्याचा इतिहास आहे. अलिकडच्या काळात भाजप, शिवसेनेसोबतही काही पक्ष गेले आहेत. पण, कम्युनिस्ट व समाजवाद्यांसोबत त्यांची सक्रिय भागीदारी अपवादानेच राहिली. कन्हय्या कुमार यांच्या निमित्ताने कम्युनिस्ट, समाजवादी, परिवर्तनवादी व आंबेडकरवादी विचारधारेतील तरुणांमध्ये संवाद होण्यास सुरुवात झाली आहे.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
