मराठवाड्यातील सर्वात मोठे धरण असलेल्या जायकवाडी प्रकल्पात जेमतेम पाच टक्के पाणीसाठा शिल्लक आहे. बाष्पीभवनाची तीव्रता पाहता मे महिन्यापर्यंत धरणाच्या मृतसाठ्यातून पाणी पुरवठा करावा लागण्याची शक्यता आहे. मराठवाड्यातील मध्यम आणि लघू प्रकल्प पूर्णत: कोरडे असल्यामुळे गावोगावी पाणी टंचाईच्या झळा तीव्र झाल्या आहेत.
मराठवाड्यात पाणी टंचाईचा प्रश्न बिकट झाला आहे. विभागातील धरणे कोरडीठाक झाली असून विहिरी आणि बोअरलाही पाणी नाही. या परिस्थितीत पिण्याचे पाणी आणि औद्योगिक वसाहतीच्या पाणी पुरवठ्याचा प्रश्न गंभीर झाला आहे. यावर्षी सरासरीच्या तुलनेत कमी पाऊस पडल्यामुळे मोठे, मध्यम व लघु प्रकल्पात जेमतेम पाणीसाठा होता. ऑक्टोबर अखेरीस जिल्ह्यातील मध्यम व लघु प्रकल्पांत एक टक्केही पाणीसाठा नव्हता. पाणीसाठा झालेल्या प्रकल्पांनी डिसेंबर अखेरीस तळ गाठला होता. अखेरच्या पावसानंतर जायकवाडी प्रकल्पात ४६ टक्के पाणीसाठा झाला होता. समन्यायी पाणी वाटप कायद्यानुसार वरच्या धरणातून पाणी सोडण्यात आले होते. त्यानंतर पाणीसाठा ५० टक्क्यांच्या जवळपास पोहचला होता. नियमानुसार जालना, बीड, नांदेड जिल्ह्यासाठी पाण्याचे आवर्तन सोडण्यात आले होते. आवर्तन, बाष्पीभवन आणि पाण्याचा अपव्यय वाढल्यामुळे धरणातील पाणीसाठा झपाट्याने कमी झाला. सध्या धरणात उपयुक्त पाणीसाठा पाच टक्के (११२ दशलक्ष घनमीटर) उपलब्ध आहे. मृतसाठ्यासह जवळपास ८५० दलघमी पाणीसाठा आहे. जायकवाडी धरण आणि इतर मोठ्या प्रकल्पात जेमतेम पाणी शिल्लक आहे. विभागातील ११ मोठ्या प्रकल्पात फक्त ६.५३ टक्के पाणीसाठा उपलब्ध आहे. एकूण ७५ मध्यम प्रकल्पात ५.९५ टक्के आणि ७४९ लघू प्रकल्पात ५.७४ टक्के पाणीसाठा उपलब्ध आहे; तसेच गोदावरी नदीवरील बंधाऱ्यात १३.२० टक्के पाणीसाठा शिल्लक आहे. तेरणा, मांजरा, रेणा नदीवरील २४ बंधाऱ्यात शून्य टक्के पाणीसाठा उपलब्ध असल्याची जलसंपदा विभागात नोंद आहे. येलदरी, माजलगाव, मांजरा, सीना कोळेगाव धरणांच्या मृतसाठ्यातून पाणी उपसा सुरू आहे. नांदेड जिल्ह्यातील विष्णूपुरी (३३ टक्के) व निम्न मनार (२५ टक्के) प्रकल्पात समाधानकारक पाणीसाठा आहे. सध्या शहरी भागात आणि औद्योगिक वसाहतीत मोठ्या प्रकल्पातून पाणी पुरवठा सुरू आहे. मात्र, ग्रामीण भागात टँकरने पाणी पुरवठा करण्यात येत आहे. विहिरी अधिग्रहीत करुन पाणी दिले जात आहे. मात्र, एप्रिल महिन्यात ही परिस्थिती अधिक गंभीर होणार आहे. विहिरी, बोअर आणि धरणांनी तळ गाठला असून टंचाई तीव्र होणार आहे. मे महिन्यापासून जायकवाडी धरणाच्या मृतसाठ्यातून पाणी पुरवठा होण्याची शक्यता आहे.
जिल्ह्यात पाणी टंचाई
औरंगाबाद जिल्ह्यात १६ मध्यम प्रकल्प असून, गडदगड (३७ टक्के) आणि पूर्णा नेवपूर (३९ टक्के) या दोन प्रकल्पात पाणीसाठा आहे. सुखना, लहुकी, गिरजा, वाकोद, खेळणा, अजिंठा अंधारी, अंबाडी, अंजना पळशी, शिवना टाकळी, टेंभापुरी, ढेकू, कोल्ही, नारंगी व बोरदहेगाव हे प्रकल्प पूर्ण कोरडेठाक आहेत. या पाण्यावर अवलंबून असलेल्या गावांची प्रचंड गैरसोय झाली आहे. काही ठिकाणी टँकरची संख्या वाढली आहे.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
