म. टा. प्रतिनिधी, औरंगाबाद 'कोणतेही तंत्रज्ञान शेतकरीविरोधी नसते. त्याची शास्त्रशुद्ध तपासणी करणे गरजेचे आहे. 'झीरो बजेट'हेही तंत्रज्ञान आहे. त्याची शास्त्रशुद्ध पाहणी सरकारने, कृषी विद्यापीठांनी करावी. मात्र, ते वापरण्याचे स्वातंत्र्य शेतकऱ्यांना असावे,' असे मत ज्येष्ठ कृषी शास्त्रज्ञ डॉ. चारुदत्त मायी यांनी केले. 'अन्नधान्याची उपलब्धता खूप झाली. देश श्रीमंत झाला, अन्नधान्यावर अवलंबून असणारे सर्व उद्योग श्रीमंत झाले. मात्र, शेतकरी श्रीमंत झाला नाही, याचाही विचार करावा लागेल,' या शब्दात त्यांनी वस्तूस्थितीची जाणीव करून दिली. 'शेती: झिरो बजेटची की बीटीची' या विषयावर देवगिरी महाविद्यालयात आयोजित राष्ट्रीय परिसंवादात ते बोलत होते. व्यासपीठावर 'सीआयएएम'चे माजी संचालक डॉ. शालीग्राम वानखेडे यांची प्रमुख उपस्थिती होती. यावेळी डॉ. मायी म्हणाले, शेतीतील तंत्रज्ञानाचे अनेक पैलू समजून समोर येत आहेत. 'बीटी' तंत्रज्ञानाकडेही प्रगल्भ दृष्टिकोनातून पाहण्याची गरज आहे. जनुकीय सुधारित तंत्रज्ञान आज एवढे प्रगत झाले आहे की, निर्माण झालेल्या अडचणी दूर करण्याची क्षमता त्यात आहे. भावनात्मक होऊन 'झीरो बजेट शेती, बीटी हवे की नको', असा विचार होता कामा नये. सरकारनेही सक्ती करायची गरज नाही. सरकारने काय योग्य ते सांगायला हवे. काय पेरायचे, काय नाही ते शेतकरी ठरवतील. नव्याने निर्माण झालेल्या शेतीप्रश्नांचा विचार करण्याची गरज आहे. शेतीत उत्पन्न कमी होते, तेव्हा शेतकरी आत्महत्या होत होत्या. आज उत्पन्न प्रचंड प्रमाणात वाढले, ३१ कोटी टन फळांचे, तर ३८० दशलक्ष टन अन्नधान्याचे उत्पन्न देशात निघते, तरी शेतकऱ्यांच्या आत्महत्या होतात. अन्नधान्याची उपलब्धता खूप झाली. देश श्रीमंत झाला, अन्नधान्यावर अवलंबून असणारे सर्व उद्योग श्रीमंत झाले. मात्र, शेतकरी श्रीमंत झाला नाही. त्याचे कारण आम्ही जे जास्तीचे अन्नधान्य निर्माण केले त्याची विल्हेवाट लावण्याची क्षमता आमच्या धोरणात नाही. अमेरिका, इंग्लडसारख्या अनेक देशांनी सर्वस्तरावर प्रयत्न केले. त्यामुळे त्यांची शेती, शेतकरी टिकला, असे डॉ. मायी यांनी सांगितले. डॉ. वानखेडे म्हणाले की, विषमुक्त अन्नासाठी सेंद्रीय शेती वाढली पाहिजे असे वाटत असेल तर, आर्थिकदृष्ट्या परवडणारे तंत्रज्ञान उपलब्ध असायला हवे. तरच ती झीरो बजेट शेती ठरेल. यावेळी त्र्यंबक पाथ्रीकर, पंडितराव हर्षे, डॉ. बापू आडकिणे, लक्ष्मण नेहे, भारत रानरुई, अजित नरदे, रावसाहेब घावटे, ललित बहाळे, राम बेळगे, द्वारकाभाऊ पाथ्रीकर, अनिल घनवट, जयश्री पाटील यांची उपस्थिती होती. प्रास्ताविक डॉ. भगवानराव कापसे, सूत्रसंचालन श्रीकांत उमरीकर यांनी केले, तर गोविंद जोशी यांनी आभार मानले. \Bसरकारस्तरावरून व्यवस्थापन आवश्यक\B तंत्रज्ञानाकडे भावनिक होऊन न पाहता प्रगल्भतेने विचार करावा लागेल. जनुकीय बदलामुळे उत्पादनात मोठी वाढ झाली. कमी पाण्यात वाढणारे पीक यावर आपण संशोधन करू शकलो. मात्र, अन्नधान्य निर्माण झाल्यानंतर त्याची योग्य ती विल्हेवाट लावण्यात कमी पडलो. आपली विद्यापीठेही 'लावा, उगवा आणि खूप अन्नधान्य पिकवा' हा मंत्र देत राहिले. तो खर्च करून पिकवले. मात्र, बाजारपेठ शेतकऱ्याच्या हातात राहिले नाही. उगविण्यापासून ते विक्रीपर्यंतचा धंदा तो करू शकला नाही. शेती, शेतीचे उत्पन्न याबाबत व्यवस्थापन जे लागते ते सरकारस्तरावरून झाले नाही. त्यामुळे शेतकरी आत्महत्या रोखण्यात आपण अपयशी ठरलो आहोत, असे डॉ. मायी म्हणाले.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
