सिद्धार्थ प्राणिसंग्रहालयातील दोन तगडे वाघ देऊन पुणे येथील प्राणिसंग्रहालयातील दोन कोल्हे आणले आहेत. दुर्मिळ वाघ देऊन कोल्हे आणल्यामुळे महापालिका प्रशासनाच्या कारभाराबाबत वन्यजीव अभ्यासकांनी सखेद आश्चर्य व्यक्त केले. नैसर्गिक अन्नसाखळीत महत्त्व असलेले कोल्हे कमी झाले आहेत; मात्र वाघांच्या बदल्यात कोल्हे स्वीकारण्याचा महापालिकेचा निर्णय हास्यास्पद ठरला आहे.
देशात वाघांची संख्या घटत असताना सिद्धार्थ प्राणिसंग्रहालयाने वाघांची संख्या वाढविण्यासाठी बहुमोल कामगिरी केली आहे. योग्य संगोपन केल्यामुळे पिवळ्या आणि पांढऱ्या जातीच्या वाघांची संख्या वाढली आहे. एका ठिकाणी पंधरा वाघ ठेवल्याबद्दल 'नॅशनल झू अॅथॉरिटी'ने आक्षेप घेतला होता. त्यामुळे पुण्याच्या प्राणिसंग्रहालयाला दोन वाघ घेऊन दोन कोल्हे सिद्धार्थमध्ये आणण्यात आले. जगभरात दुर्मिळ झालेल्या वाघाच्या बदल्यात कोल्हे घेण्याचा निर्णय हास्यास्पद ठरला आहे. प्राणिसंग्रहालयात दुसरे दुर्मिळ प्राणी आणण्याची गरज होती. जिल्ह्यात भरपूर कोल्हे असून मनपा प्रशासनाचा निर्णय आश्चर्यजनक आहे, असे वन्यजीव अभ्यासकांनी सांगितले. नैसर्गिक अन्नसाखळीत कोल्ह्यांची महत्त्वपूर्ण भूमिका असते. उंदीर, ससे, हरिण आणि इतर छोट्या प्राण्यांची संख्या नियंत्रित ठेवण्याचे काम कोल्हा करतो. कोल्ह्याची संख्या घटल्यामुळे गंगापूर व वैजापूर तालुक्यात हरणांची संख्या वाढली आहे, असे पर्यावरण अभ्यासक डॉ. किशोर पाठक यांनी सांगितले. पश्चिम महाराष्ट्रात कोल्ह्यांची संख्या भरपूर असली तरी मराठवाड्यात कोल्हे कमी आहेत. सातारा डोंगर, फुलंब्री परिसरातील माळरान आणि गौताळा अभयारण्यात कोल्हे आढळतात असे पाठक म्हणाले.
उसात कोल्हेच कोल्हे
पैठण आणि कन्नड तालुक्यातील उसाच्या पट्ट्यात भरपूर कोल्हे आहेत. पिण्यासाठी पाणी, लपण्यासाठी सुरक्षित जागा आणि उसात भरपूर खाद्य असल्यामुळे कोल्हे उसात आढळतात. मादी एकावेळी चार पिलांना जन्म देते. परिसरातील शेतकऱ्यांना नियमित कोल्हे दिसतात. झुपकेदार शेपूट आणि निमुळते तोंड असलेले कोल्हे कमी असले तरी वाघापेक्षा निश्चितच जास्त आहेत.
कोल्हा दुर्मिळ प्राणी नाही. ऊस असलेल्या परिसरात कोल्हे मोठ्या प्रमाणात आढळतात. पुरेशी संख्या असल्यामुळे कोल्ह्यांना दुर्मिळ म्हणता येणार नाही.
- एस. पी. जयकर, वन अधिकारी
वाघांपेक्षा जास्त संख्या असली तरी मराठवाड्यात कोल्ह्यांची संख्या कमी झाली आहे. नैसर्गिक अन्नसाखळीत त्यांची महत्त्वाची भूमिका आहे. असे असले तरी वाघांची आणि कोल्ह्याची बरोबरी करता येणार नाही.
- डॉ. किशोर पाठक, वन्यजीव अभ्यासक
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट