म. टा. प्रतिनिधी, जालना
गेल्या आठवड्यात झालेल्या अतिवृष्टीमुळे भोकरदन आणि जाफराबाद तालुक्यातील बारा कोल्हापूर पद्धतीच्या बंधाऱ्यांची वाताहत झाली असून नद्यांच्या काठावरील हजारो हेक्टर जमिनींवरील माती वाहून गेली आहे. तसेच, पाचशेहून अधिक विहिरी ढासळल्या असून काही तर पुरामुळे वाहून आलेल्या गाळाने चक्क बुजून गेल्या आहेत. एकूण चार हजार हेक्टरहून अधिक शेतजमिनीचे नुकसान झाल्याचा अंदाज असून अब्जावधी लिटर पाणी वाहून गेले आहे. प्राथमिक अंदाजानुसार ३५ कोटी रुपयांचे नुकसान झाले आहे.
भोकरदन आणि जाफराबाद तालुक्यातील पूर्णा, केळणा, गिरीजा आणि धामणा या नद्यांना गेल्या आठवड्यात झालेल्या अतिवृष्टीमुळे पूर आला. अकरा सप्टेंबरपासून औरंगाबाद आणि जालना जिल्ह्यात जोरदार पाऊस झाला. या अतिवृष्टीमुळे शेतीचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले. औरंगाबाद जिल्ह्यातील सिल्लोड तालुक्यात झालेल्या अतिवृष्टीमुळे भोकरदन आणि जाफराबाद तालुक्यातील नदीला पूर आला. १३ ते १५ सप्टेंबरदरम्यान पुन्हा एकदा सिल्लोड परिसरातील झालेल्या अतिवृष्टीमुळे या नद्यांना पूर आला. या पुराच्या पाण्याने गेल्या दहा वर्षांतील उच्चांक प्रस्थापित केला. या पुरामुळे तालुक्यात अनेक ठिकाणी नद्यांनी पात्र बदलले आहे.
पूर्णा नदीच्या पात्रात केदारखेडा, विटा, आणि तांदुळवाडी या गावांच्या कोल्हापूर पद्धतीच्या बंधाऱ्यांची कामे सुरू आहेत. या पुरात कंत्राटदार मुकेश पांडे यांची ३० लाख रुपयांची मशिनरी वाहून गेली आहे. पांडे यांनी 'मटा'शी बोलताना ही माहिती दिली आहे. भोकरदन तालुक्यातील पूर्णा नदीच्या पात्रात असलेल्या तांदुळवाडी, सिरसगाव मंडप, जैनपूर कोठारा, केदारखेडा, नळणी, तडेगाव, वाहेगाव; गिरीजा नदीच्या पात्रात असलेल्या वजीरखेडा, सिरसगाव वाघ्रुळ, बोरगाव तारू, विटा; केळणा नदीच्या पात्रात असलेल्या लिंगेवाडी; जाफराबाद तालुक्यातील पूर्णा नदीच्या पात्रात असलेल्या बोरखेडी गायके हे सर्व कोल्हापूर पद्धतीचे बंधारे या पुराच्या पाण्याने वाहून गेलेले आहेत. यापैकी अनेक ठिकाणी बंधारे बांधण्यात तांत्रिक चुका झालेल्या आहेत, तर अनेक बंधाऱ्यांना गेट बसवलेले नव्हते. काही ठिकाणी तर अर्धवट गेट बसवले होते. पूर येण्यापूर्वी बंधाऱ्यांची स्थिती नेमकी काय होती, या बाबतीत कुणीही अधिकारी बोलायला तयार नाही. जिल्हा परिषदेचे सिंचन विभागाचे कार्यकारी अभियंता माकू यांना संपर्क साधला असता त्यांनी आम्हाला यासंदर्भात काही ठोस माहिती नाही. कनिष्ठ अभियंत्यांकडून अहवाल मागितला आहे, असे सांगितले.
लघुसिंचन जलसंधारण विभागाचे अभियंता आर. के. जाधव यांनी दिलेल्या माहितीवरून गिरीजा आणि पूर्णा नदीच्या पात्रातील कोल्हापूर पद्धतीच्या बंधाऱ्यांचे अतोनात नुकसान झाले आहे. नुकसानाचा अहवाल तयार करण्यात आला असून प्राथमिक अंदाजानुसार बंधाऱ्यांचे ६.५ कोटी रुपयांचे नुकसान झाल्याचा अंदाज व्यक्त करण्यात आला आहे.
बंधाऱ्यांच्या दर्जाबाबत अधिकारी गप्प
बंधारे बांधण्यात तांत्रिक चुका असल्याची शक्यता आहे. अनेक बंधाऱ्यांना गेट बसवलेले नव्हते. काही ठिकाणी तर अर्धवट गेट बसवले होते. पूर येण्यापूर्वी बंधाऱ्यांची स्थिती नेमकी काय होती, या बाबतीत कुणीही अधिकारी बोलायला तयार नाही. जिल्हा परिषदेचे सिंचन विभागाचे कार्यकारी अभियंता माकू यांनी यासंदर्भात कनिष्ठ अभियंत्यांकडून अहवाल मागितला आहे.
खडकपूर्णा धरण भरले
पूर्णा नदीला मिळणाऱ्या केळणा, गिरीजा आणि धामना या सर्व नद्यांना आलेल्या पुराच्या पाण्यामुळे बुलडाणा जिल्ह्यातील खडकपूर्णा हे धरण पूर्ण भरले आहे. या धरणाचे बॅकवॉटर सुमारे पंचवीस किलोमीटर मागे असलेल्या जालना जिल्ह्यातील जाफराबाद शहराला वळसा घालून केळणा नदीच्या पात्रात मोठ्या प्रमाणात साठले आहे. असे पाणी या परिसरात राहणाऱ्या शेतकऱ्यांनी पहिल्यांदा बघितल्याचे सांगितले आहे.
कसे लक्षात आले?
अतिवृष्टीनंतर नद्यांना पूर आला. नद्यांचे पाणी ओसरू लागल्यानंतर झालेल्या नुकसानाची कल्पना येत आहे. नदीकाठावरील शेतजमिनींचे नुकसान झाले असून काही विहिरीदेखील गाळाने पूर्णपणे बुजल्या गेल्या आहेत.
हे बंधारे वाहून गेले
तांदुळवाडी, सिरसगाव मंडप, जैनपूर कोठारा, केदारखेडा, नळणी, तडेगाव, वाहेगाव (पूर्णा नदीपात्र, भोकरदन)
वजीरखेडा, सिरसगाव वाघ्रुळ, बोरगाव तारू, विटा (गिरीजा नदीपात्र, भोकरदन)
लिंगेवाडी (केळणा नदी, जाफराबाद)
बोरखेडी गायके (पूर्णा नदीचे पात्र, जाफराबाद) वाडी खु., सेवना, बोरगाव अर्ज, लिमखेडा (गिरीजा नदीपात्र, फुलंब्री)
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
