Ravindra.Taksal@timesgroup.com
औरंगाबाद ः शहरालगत असलेले ओहर हे गाव आजही पायाभूत सुविधांपासूनच दूरच आहे. ग्रामपंचायतीच्या कार्यालयाला आयएसओ प्रमाणपत्र मिळालेले आहे, मात्र गावातील नागरिकांना अस्वच्छता, आरोग्य, पाणी, अंतर्गत रस्ते, सफाई या प्रश्नांना सामोरे जावे लागत आहे. डांबरी रस्ता असूनही गावाला एसटीबसची प्रतीक्षा आहे. आरोग्य उपकेंद्रही येथे नावापुरतेच आहे. प्रामुख्याने शेती व दुग्ध व्यवसायावर गावगाडा सुरू असून, सिडको झालर क्षेत्रात असलेल्या या गावाचा सर्वांगीण विकास केव्हा होणार, असाच प्रश्न येथील ग्रामस्थांना पडला आहे. महापालिकेत समावेश झाल्यास गावाचा विकास होईल, असे काही ग्रामस्थांना वाटते.
जागतिक नकाशावर पर्यटननगरी अशी ख्याती असलेल्या औरंगबाद शहर झपाट्याने वाढत आहे. औद्योगिकीकरण, डीएमआयसी प्रकल्प यांसह शैक्षणिक कारणामुळे नागरीकरण वाढू लागले आहे. परिणामी, शहरालगत असलेली अनेक गावे आता शहराचाच एक भाग बनू लागली आहेत. या गावशिवारापर्यंत नवनवीन वसाहती निर्माण होऊ लागल्या असून, एका अर्थाने उपनगरे म्हणून या गावाकडे आता पाहिले जात आहे. त्यापैकी एक गाव म्हणजे औरंगाबाद तालुक्यातील ओहरचा प्रामुख्याने समावेश होतो. हर्सूल मध्यवर्ती कारागृहापासून जटवाड्याकडे जाताना अवघ्या साडेचार किलोमीटर अंतरावरील हे गाव. लोकसंख्या सुमारे तीन हजारांच्या घरात आहे. खाम नदीच्या तिरावर असलेल्या या गावात सर्वधर्मीय नागरिक राहतात. गावात मध्यम व अल्प उत्पन्न गटातील ग्रामस्थांची संख्या जास्त आहे.
एसटी बसचे दर्शनच नाही
शहरालगत असलेले या गावातूनच खुलताबादकडे रस्ता जातो. जटवाडा गावासह अनेक गावांना जाण्यासाठी ओहरमार्गे जावे लागते. असे असतानाही एसटी बसचे दर्शन येथे होत नाही. त्यामुळे ग्रामस्थांसह शाळकरी मुलांची मोठी अडचण होते. खासगी वाहनाशिवाय पर्याय नाही. गावातील काही तरुणांनी रिक्षा व्यवसाय सुरू केल्याने या प्रश्नांची तीव्रता थोडी कमी झाली आहे. गावात अद्याप बँकेची सुविधाही नाही.
शेती हेच उदरनिर्वाहाचे मुख्य साधन
शेती हेच येथील लोकांचे मुख्य उदरनिर्वाहाचे मुख्य साधन आहे. गावाचे एकूण क्षेत्र सुमारे १ हजार ५०० हेक्टर असून, त्यापैकी सुमारे १ हजार ३२ हेक्टर क्षेत्र लागवडीलायक आहे. कापूस, मका, गहू, कांदा या पिकांबरोबरच येथील बहुतेक शेतकरी भाजीपाला लागवडीवर भर देतात. काही प्रमाणात फळबागांचीही लागवड केली आहे. गाव शहरालगत असल्याने वाहतूक खर्च कमी येतो. त्यामुळे भाजीपाला, फळबागांकडे कल आहे. शेतीला जोड धंदा म्हणून अनेकजण आता दुग्ध व्यवसायातही आहेत. औरंगाबादेतील सिडको, जाधववाडी या भागात ते प्रामुख्याने दूध विक्री करतात, मात्र गावातील सुमारे तीस टक्क्यांहून अधिक नागरिकांकडे शेती नाही. त्यामुळे शेतमजूर किंवा परिसरातील वीटभट्ट्यावर ते कामाला जातात. नियमित रोजगार उपलब्ध नसल्याने त्यांचे हातावरच पोट आहे, अशी माहिती ग्रामस्थांनी दिली.
कर वसुली नगण्य
ओहर ग्रामपंचायत कार्यालयाला आयएसओ प्रमाणपत्र मिळालेले आहे, मात्र असे असतानाही येथील गावातील नागरी समस्याचा डोंगर मात्र कमी झालेला नाही. निधी कमी, त्यामुळे विकास कसा होणार, असा प्रश्न येथील कारभाऱ्यांनी केला. पाणी व घरपट्टी वसूलीचे प्रमाण नगण्य आहे. ग्रामपंचायत समोरील काही भागात सिमेंटचे गट्टू (पेव्हर ब्लॉक) बघायला मिळतात. आमदार निधीतून स्मशानभूमी; तसेच एका सिमेंट रस्त्याचे काम येथे झाले आहे. गावातील अंतर्गत रस्ते अद्यापही तयार झालेले नाही. पावसाळ्यात चिखलातून वाट काढत जावे लागते. गटार योजना पूर्ण नसल्याने सांडपाण्याचा प्रश्न कायम असून, गाव पूर्णतः पाणंदमुक्त झाले नाही. या कारणामुळे सार्वजनिक आरोग्याचा प्रश्नही निर्माण होतो.
विजेचा लपंडाव
गावात रेशन दुकान आहे, मात्र गॅस सिलिंडरसाठी सुमारे तीन किलोमीटरवरील ग्रामस्थांना सहारा वैभवपर्यंत जावे लागते. गाय, म्हशीसह अन्य जनावरांच्या वैद्यकीय उपाचारासाठी पशुपालकांना सुमारे सहा किलोमीटर अंतरावर असलेल्या नायगाव केंद्रावर जावे लागते. गावात सिंगल फेज असले तरी विजेचा लपंडाव सुरू असतो. शेतात वीज नसते, असे गावकऱ्यांनी सांगितले. शाळेच्या परिसरातील मोकळी जागा वगळता मुलांना खेळण्यासाठी मैदान नाही.
विहिरीतून पाणीपुरवठा
गावालगत असलेल्या एका विहिरातून नागरिकांना पिण्याचे पाणी पुरविले जाते. पाण्याच्या टाकीचे काम सुरू आहे, मात्र नियमितपणे पाणीपुरवठा होत नसल्याची ओरड आहे. शुद्ध पाणीपुरवठ्यासाठी आरओ यंत्रणा बसविण्यात येत आहे.
अंगणवाडीला गळती
गावातील अंगणवाडीची एक इमारत आता दुरुस्तीला आली आहे. अंगणवाडीच्या अन्य एका नवीन इमारतीचे बांधकाम सुरू आहे. गावात जिल्हा परिषदेची सातवीपर्यंत शाळा आहे. त्यात मराठी व उर्दू माध्यमाचे मिळून एकूण १८० विद्यार्थी शिक्षण घेतात. गावालगत एक किलोमीटर अंतरावर असलेल्या एका खासगी शैक्षणिक संस्थेत बारावीपर्यंत शिक्षणाची सोय आहे. काही मुले हर्सूल भागातही शिक्षणासाठी जातात. गावालगत एक कॉलेजही सुरू झाले आहे. खासगी शाळेत शिकणाऱ्या मुलांसाठी संबंधित शाळांनी स्कूलबसची सोय केली आहे.
जमिनीचे भाव गगनाला
जटवाड रोडटच जमीनीचे भाव सुमारे ५० लाख रुपये एकर अाहे. रस्त्यालगत जमिनीचे भाव जास्त आहेत. आतील भागात भाव कमी आहेत. जमिनीच्या जमिनीच्या प्रतीप्रमाणे कमी-अधिक भाव असल्याचे ग्रामस्थांनी सांगितले.
आघाडी, युतीची सत्ता
पंचायत समिती व जिल्हा परिषद सदस्य राष्ट्रवादी काँग्रेसचे आहेत. ग्रामपंचायतीवर मात्र शिवसेना-भारतीय जनता पक्ष युतीचे वर्चस्व आहे.
गावाचा विकास आराखडा तयार करून शासनास सादर केला आहे. त्यासाठी निधी मिळाला पाहिजे. तसे झाल्यास विकासाला गती मिळाले. सिडकोतील झालर क्षेत्रापेक्षा महापालिकेत समावेश झाल्यास अधिक फायदा होईल.
- गणेश नलावडे, उपसरपंच, ग्रामस्थ
दळवळणाची सोय नसल्याने त्रास होतो. प्रामुख्याने विद्यार्थी व आजारी व्यक्तींना त्यांचा सामना करावा लागतो. महापालिका क्षेत्रात हे गाव असल्यास अधिक सुविधा मिळतील, असे वाटते.
- रशीद पठाण, ग्रामस्थ
पाणीपुरवठ्याचे वेळापत्रक पाळले पाहिजे. महिलांना यांचा खूप त्रास होतो. गावात स्वच्छता कशी राखली जाईल, याकडे अधिक लक्ष देण्याची गरज आहे. एसटी बसची सुविधा तातडीने होणे आवश्यक आहे. आजारी असल्यास खासगी हॉस्पिटलमध्ये जावे लागते.
- सुनीता चव्हाण, ग्रामस्थ
गावाचा सर्वागीण विकास अधिक वेगाने झाला पाहिजे. त्यासाठी शासनाने अधिक निधी देण्याची गरज आहे. हे गाव महापालिका क्षेत्रात आल्यावर कर वाढेल. गावात अनेक गरीब लोक राहतात. सर्वांना ते कसे परवडेल.
- नामदेव नलावडे, माजी सरपंच
पाणीपुरवठा नियमित होत नाही. वेळापत्रक कागदावर असल्याने खूप त्रास होता. उन्हाळ्यात पाणीप्रश्न तीव्र होतो. गेल्या वर्षी टँकरद्वारे पाणीपुरवठा करण्यात आला. गावात ड्रेनेज लाइन नाही. त्यामुळे आरोग्याचा प्रश्न निर्माण होतो.
- कारभारी चव्हाण, ग्रामस्थ
जिल्हा परिषदेच्या शाळेत सातवीपर्यंतच वर्ग आहेत. पुढील शिक्षणाची सोय झाली पाहिजे. डिजिटल शाळा व्हावी, यासाठी शासनाने मदत करावी. अंतर्गत रस्त्यांची कामेही झाली पाहिजे.
- अमित फुके, ग्रामस्थ
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
