औरंगाबाद ः राज्यातील जिल्हा सामान्य रुग्णालयांनी, सरकारी रुग्णालयांनी; तसेच शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय व रुग्णालयांनी अवयवदानासाठी पुढे यावे, रुग्णालयांमध्ये अवयवदान करुन घेण्यासाठी ‘नॉन ट्रान्स्प्लान्ट ऑर्गन रिट्रायव्हल सेंटर’साठी (एनटीओआरसी) नोंदणी करावी, अशा आवाहनाचे पत्र ‘झेडटीसीसी’ने नुकतेच वैद्यकीय शिक्षण विभागाला दिले आहे. सर्वाधिक प्रमाणात रुग्ण उपचारासाठी येणाऱ्या सर्व प्रकारच्या सरकारी रुग्णालयांमध्ये ‘रिट्रायव्हल सेंटर’ सुरू झाले तर प्रत्यारोपणाची संख्या व दर्जा वाढून रुग्णांच्या हालअपेष्टा कमी होण्यास मदत होणार असल्याचे पत्रात नमूद करण्यात आले आहे.
राज्यातील प्रत्येक जिल्ह्यात जिल्हा सामान्य रुग्णालय आहे आणि बहुतांश जिल्हा रुग्णालयांमध्ये आयसीयू, शस्त्रक्रियागार, शस्त्रक्रिया होण्यासाठीच्या किमान पायाभूत सोयी-सुविधा आहेत. त्यामुळे अशा प्रत्येक रुग्णालयामध्ये अवयवदानाच्या म्हणजेच वेगवेगळे अवयव काढण्याच्या शस्त्रक्रिया सहजपणे होऊ शकतात. त्यातच प्रत्येक जिल्हा रुग्णालयामध्ये अपघातासह सर्व प्रकारच्या उपचारांसाठी येणाऱ्या रुग्णांची संख्याही फार मोठी आहे. यातील ‘ब्रेन डेड’ रुग्णांचे अवयवदान होऊ शकते, परंतु राज्यातील एकाही जिल्हा रुग्णालयात अवयवदान झालेले नाही. त्याचवेळी मोजून तीन ते चार शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय व रुग्णालयांमध्येच आतापर्यंत अवयवदान झाले आहे. यामध्ये सर्वांत पहिल्यांदा औरंगाबादच्या घाटीत, नंतर नांदेड येथील शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालयात व नुकतेच मुंबईतील जे. जे. रुग्णालयात अवयवदान झाले. अर्थातच, जे काही अवयवदान झाले तेदेखील अतिशय अल्पप्रमाणात झाले आहे. तब्बल डझनभर शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालयांमध्ये अजून एकदाही अवयवदान झालेले नाही. उल्लेखनीय बाब म्हणजे प्रत्येक शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालयामध्ये प्रत्येक महिन्याला वेगवेगळ्या आजारातून ब्रेन डेड होणाऱ्या रुग्णांची संख्याही पाच-दहापेक्षा जास्तच आहे. त्यामुळेच अशा सगळ्या शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालयांनी व जिल्हा रुग्णालयांनी अवयवदानासाठी पुढे यावे आणि ‘एनटीओआरसी’साठी नोंदणी करावी. त्यानंतर संबंधित समितीकडून पाहणी होऊन निकषांच्या आधारे अवयवदानासाठी मान्यता मिळू शकते आणि अवयवदानाची चळवळ जिल्हा, तालुका व ग्रामीण भागापर्यंत पोहचून अधिकाधिक रुग्णांना अधिकाधिक अवयव मिळू शकतील, असेही मत ‘झोनल ट्रान्स्प्लान्ट को-ऑर्डिनेशन कमिटी’चे अध्यक्ष डॉ. सुधीर कुलकर्णी यांनी ‘मटा’कडे नोंदविले.
‘डोनर’ची सर्वांगीण काळजी गरजेची
‘एनटीओआरसी’सह ज्या रुग्णालयात प्रत्यारोपणाची शस्त्रक्रिया होते, अशा रुग्णालयांनी अवयवदात्यांची (लाइव्ह डोनर) जन्मभर काळजी, फॉलोअर घ्यावा आणि मुख्य म्हणजे प्रत्यारोपणानंतरची महत्त्वाची काळजी (पोस्ट-ऑपरेटिव्ह केअर) घ्यावी, ज्यामुळे अवयवदात्यांना भविष्यातही कोणताच त्रास होणार नाही. याबाबतही ‘झेडटीसीसी’ने पत्राद्वारे लक्ष वेधले आहे.
अवयवदानासंबंधी होणाऱ्या ‘महाराष्ट्र को-फेडरेशन फॉर ऑर्गन ट्रान्स्प्लान्ट’च्या (मॅकफॉट) बैठकीमध्ये सरकारी रुग्णालयांनी अवयवदानासाठी पुढे येण्याचे आवाहन केले असून, वैद्यकीय शिक्षण सचिवांना पत्रही दिले आहे. रुग्णालयांनी ब्रेन डेड रुग्णांची माहिती कळवल्यास ‘झेडटीसीसी’ ही डॉक्टरांची टीमही मॅनेज करू शकते.
- डॉ. सुधीर कुलकर्णी, अध्यक्ष, झेडटीसीसी
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
