महात्मा गांधी हे स्वतः स्वच्छता करायचे. नैतिक मुल्यांसोबतच श्रमाचे मूल्य समाजात रुजवण्यासाठी त्यांनी मोठे काम केले. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी स्वच्छ भारत अभियानातून याला उजाळा दिला. सरकार स्थापन केल्यानंतर त्यांनी स्वच्छ भारत अभियान सुरू केले. त्यावेळी हातात झाडू घेऊन रस्ते झाडण्याची जणू फॅशनच आली होती. पण, नव्याचे नऊ दिवस सरले व ये रे माझ्या मागल्या अशी परिस्थिती निर्माण झाली आहे. यंदा पंतप्रधानांच्या वाढदिवसापासून स्वच्छता अभियान पंधरवडा सुरू झाला आहे. या पंधरवड्याचा समारोप गांधी जयंतीनिमित्त रविवारी होत आहे. या निमित्ताने ‘म.टा.’ने शहरातील वर्षानुवर्षे अस्वच्छ असलेल्या खास जागांचा धांडोळा घेतला. त्यावेळी शहराची स्थिती ‘जैसे थे’असल्याचे स्पष्ट झाले. औरंगाबाद हे पर्यटन शहर आहे. पर्यटकांना आपलेसे वाटण्यासाठी शहर स्वच्छ व सुंदर असणे आवश्यक असते. स्वच्छ शहराचा डांगोरा पिटणारे औरंगाबाद शहर बकालपणासाठी प्रसिद्ध आहे. खड्डे, जागोजागी कचऱ्याचे ढीग आणि दुर्गंधी नागरिकांसाठी डोकेदुखी ठरली आहे. नियोजनशून्य शहराचे दर्शन असे पदोपदी घडत आहे.
‘घाटी’त घाणच घाण चोहीकडे
घाण-अस्वच्छता हे घाटी परिसरातील नेहमीचे चित्र. मागच्या अनेक वर्षांपासून थोड्या-बहुत फरकाने हे असेच चित्र कायम आहे. ‘सर्जिकल बिल्डिंग’मध्ये जाताना बाहेरून दोन्ही बाजुंनी तुंबलेल्या घाणीमुळे दुर्गंधी सहन करावी लागते. ‘मॉर्चुरी’च्या बाजूला वैद्यकीय घनकचऱ्याच्या टेकड्या अजून कायम असतात. ‘मेडिसिन बिल्डिंग’च्या परिसरातही अशीच अस्वच्छता दिसून येते. एवढेच नव्हे, तर वैद्यकीय विद्यार्थ्यांच्या ‘बॉईज हॉस्टेल’ तसेच निवासी डॉक्टरांच्या वसतिगृहाच्या आजूबाजूला, चतुर्थ श्रेणी कर्मचाऱ्यांच्या निवासस्थानांच्या संपूर्ण परिसराला वर्षानुवर्षे घाण-अस्वच्छतेचा वेढा कायम आहे. अनेक अधिष्ठाता बदलल्यानंतरही घाटीतील अस्वच्छतेचे चित्र बदललेले नाही.
सांस्कृतिक मंडळ ते ज्युबली पार्क
मराठवाडा सांस्कृतिक मंडळ ते ज्युबली पार्क या रस्त्यावर नेहमीच कचरा साठलेला असतो. जवळच जनावरांचे हॉस्पिटलही आहे, सरकारी तंत्रशिक्षण वर्गही चालतात, काही शाळा, खासगी शिकवणी वर्ग, खडकेश्वर मंदिर या परिसरात आहे. त्यामुळे सतत वर्दळ असते. पण, या घाणीचा सर्वांनाच त्रास सहन करावा लागतो. या परिसरात महास्वच्छता अभियान राबवण्यास अधिक वाव आहे, त्याकडे मनपा आणि स्थानिक नगरसेवकांनी लक्ष देण्याची गरज आहे.
शहागंजचे ‘आरोग्य’ धोक्यात
शहरातील जुना भाग व, बाजारपेठ अशी ओळख असलेल्या शहागंजमध्ये रस्त्यावरील कचरा ही सर्वात मोठी समस्या आहे. शहरी आरोग्य व प्रशिक्षण केंद्रालाच कचऱ्याच्या ढिगांनी वेढलेले आहे. गांधी भवन, पोलिस चौकी, आरोग्य केंद्र अशी महत्त्वाची ठिकाणे, किराणा दुकाने, भाजी मंडई या परिसरात आहे. याच रस्त्यावर हातगाडींची मोठी संख्या असते. या ठिकाणी रस्त्यावर मोठ्या प्रमाणात कचरा रस्त्यावर पडलेला असतो. येथे महापालिकेने कचराकुंडी ठेवलेली असूनही सर्रास रस्त्यावर कचरा फेकला जातो. अनेकदा कचराकुंडी भरली तरी ती त्वरित उचलली जात नाही. रस्त्यावर टाकलेल्या सडलेल्या भाजीपाल्याची येथे दुर्गंधी पसरलेली असते.
औरंगपुऱ्यात कचऱ्याचे साम्राज्य
औरंगपुरा भाजी मंडई परिसर हा शहरातील मध्यवर्ती भाग आहे. पिया मार्केटसमोरील रस्त्यावर खलील पान सेंटरच्या अलिकडे वर्षानुवर्षे कचरा टाकला जातो. त्यात सडलेल्या भाजीपाल्यापासून घनकचऱ्याचा समावेश आहे. आजूबाजूच्या हॉटेलांमधील उरलेले खाद्यपदार्थ येथेच टाकले जातात. त्यामुळे या कचऱ्याच्या ढिगाऱ्याजवळ नेहमीच जनावरे फिरताना दिसतात. या मोकाट जनावरांमुळेही वाहनधारकांना सतत अडचण सहन करावी लागते. या कचऱ्यामुळे या परिसराला बकालपणा आला आहे. येथे मनपाच्या स्वच्छता पथकाचे नेहमीच दुर्लक्ष दिसून येते.
आझाद चौक, रोशन गेट
बजरंग चौक ते आझाद चौक दरम्यानच्या छोट्या नाल्याशेजारी मुख्य रस्त्यावर नियमितपणे कचरा फेकला जातो. येथे वर्षाचे बारा महिने कचऱ्याचा ढिग साचलेला असतो. तसेच रोशन गेटच्या बाहेर किराडपुरा रस्‍त्याकडे जाणाऱ्या मुख्य रस्त्यावर कचरा साचलेला असतो. येथून दररोज दोन ते तीन गाड्या कचरा भरून रोज नेला जातो, तरीही येथील कचरा संपत नाही, तो तेथे पडूनच असतो.
सिडको हडकोत दुभाजक झाले कचराकुंड्या
चिश्तिया कॉलनीपासून बजरंग चौक, टीव्ही सेंटर चौक ते सलीम अली सरोवर, एन ८ या महत्त्वाच्या रस्त्यावरील दुभाजकाचे रुपांतर कचराकुंड्यांत झालेले आहे. चिश्तिया कॉलनी भागात कचराकुंडीच दुभाजकावर ठेवलेली आहे. त्यामुळे परिसरातील हॉटेल, लहान मोठे व्यापारी, फळ-भाजी विक्रेते, फेरीवाले, अंडा ऑम्लेटविक्रेते त्यांचा कचरा दुभाजकावर टाकतात. परिणामी, या भागात दुर्गंधी पसरलेली असते. टीव्ही सेंटर चौक ते सलीम अली सरोवर, एन ८ वरील दुभाजकांवरही कचऱ्याचे ढीग साचलेले असतात. काही ठिकाणचा कचरा महापालिका उचलत असली तरी या परिसरात कचराकुंड्यांची संख्या वाढवण्याची गरज आहे.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
