उस्मानाबाद जिल्ह्यातील २११ प्रकल्पांत सध्या ४४.३५० दशलक्ष घनमीटर (६.९८ टक्के) इतका उपयुक्त जलसाठा असून हा साठा जिल्ह्यातील नागरिकांना मे महिन्याच्या अखेरपर्यंत पुरेल, असा विश्वास प्रशासनाने व्यक्त केला असला, तरी बाष्पीभवन रोखण्याच्या तंत्राचा वापर यंदा होणार नसल्याने पाणीटंचाईची समस्या तीव्रतेने जाणवण्याची शक्यता आहे.
सध्या जिल्ह्यातील एक मोठा, १७ मध्यम आणि १९३ लघु असा एकूण २११ प्रकल्पांत एकूण ४४.३५० दलघमी इतका उपयुक्त पाणीसाठा शिल्लक आहे. २०१४ मध्ये या दिवसांत जिल्ह्यातील सर्व प्रकल्पांत एकूण १४.५२ टक्के इतका पाणीसाठा होता, तरीही नागरिकांना टंचाईच्या झळा सहन कराव्या लागल्या होत्या. यंदा जलसाठ्याची स्थिती भीषण असून, धरणात पाणीच नसल्याने जिल्हावासीयांच्या घशाला कोरड पडली आहे. जलसाठा कमी असल्याने यंदा बाष्पीभवन रोखण्यासाठी 'फॅटीअॅसिड'ची मोहीम (इव्हिलॉक सिस्टिम) राबवण्यात येणार नाही. त्यामुळे उन्हाळ्याबरोबरच बाष्पीभवनातदेखील वाढ होऊन पाण्याची टंचाई वाढण्याचा धोका आहे.
उस्मानाबादेतील २११ पैकी बहुतांश जलसाठा प्रकल्पांत यंदा पाणीसाठा हा जेमतेम आहे. २०१३मध्ये तीव्र पाणीटंचाई असताना प्रायोगिक तत्वावर 'फॅटी अॅसिड' योजना जिल्ह्यातील १३ तलावांत राबविण्यात आली होती. त्यामुळे पाणीटंचाईची तीव्रता प्रकर्षाने जाणवली नाही. प्रकल्पातील सुमारे ३६.०८ कोटी लिटर पाण्याची या तंत्राच्या वापराने बचत झाली. तुळजापूरसह नळदूर्ग, अणदूर या गावांना पाणीपुरवठा करणाऱ्या बोरी धरणावर या तंत्राचा वापर करण्यात आल्याने टंचाईच्या काळात या गावांना पाणीपुरवठा करता आला. या उपक्रमासाठी ३३ लाख ३६ हजार रुपये इतका खर्च आला.
उस्मानाबाद शहरासह पाच गावांना पाणीपुरवठा करणारा तेरणा मध्यम प्रकल्प जोत्याखाली गेला आहे. त्यामुळे तेर, ढोकी, येडशी, कसबे तडवळे या गावांना भीषण टंचाईचे चटके सहन करावे लागत आहेत. गेल्या वर्षी तेरणा प्रकल्पात या वेळी १७.३० टक्के इतका जलसाठा होता. सध्या उपशामुळे व बाष्पीभवनामुळे दिवसेंदिवस पाणीपातळी खालावत आहे. शेतीसाठी उपसा करणाऱ्यांविरुद्ध गुन्हे दाखल करण्याचे आदेश जिल्हाधिकारी यांनी पाटबंधारे विभागाला दिले असले, तरी कारवाईबाबत पाटबंधारे विभागाकडून डोळेझाकच होत आहे. जिल्ह्यात पाण्याचे टँकर आत्ताच सुरू झाले असून येत्या काळात त्यामध्ये मोठ्या प्रमाणात वाढ होणार आहे.
शून्य टक्के साठा
यंदा अपेक्षेप्रमाणे पाऊस न झाल्यामुळे जानेवारी महिन्यातच जिल्ह्यातील अनेक प्रकल्प कोरडे पडले आहेत. 'परांडा' तालुक्यातील चांदणी, खंडेसर या प्रकल्पांत शून्य टक्के उपयुक्त पाणीसाठा आहे. 'उमरगा' तालुक्यातील रायगव्हाणमध्यम प्रकल्पाची पाण्याची पातळी ही जानेवारीतच जोत्याखाली गेली आहे.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
