Dhananjay.Kulkarni@timesgroup.com
कॉलेजला असतानाच अगदी ठरवून नोकरी न करता छोटा व्यवसाय करावा आणि नंतर उद्योजक व्हावे, असे स्वप्न बाळगणारे मंगेश पळसकर आज वाळूजमधील दोन युनिटचे संचालक अाहेत. त्यांच्या उद्योगांची उलाढाल ८ कोटींहून अधिक आहे. एम.एस्सी. कम्प्युटर अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर त्यांनी बिझनेसमन, उद्योजक असा त्यांचा आलेख उंचावत जाणारा आहे...
पळसकर कुुटुंबीय मध्यवर्गीय. आई विजया गृहिणी तर वडिल राम पळसकर स्टेट बँकेत नोकरीत. दहावीपर्यंत मंगेश यांनी सरस्वती भुवन येथे शिक्षण घेतले. बारावी ते एम.एस्सी. कॉम्प्युटर करत असतानाच १९९८ला ठरवून स्वत:चे स्टेशनरी दुकान टाकले होते. जयविश्वभारती कॉलनीत शाळा-कॉलेजसमोर राहत्या घराच्या अंगणातच हे दुकान होते. तब्बल ८ वर्षे दुकान आणि घर असे दोन्ही सांभाळून शिक्षणही पूर्ण केले. मोठा भाऊ गिरीश बायर कंपनीत आंध्र प्रदेशात तर बहिण शैलजाचे स्वत:चे बुटिक. दुकानातून रोज किमान एक हजार रुपये तरी येत होते. दुकान चांगले सुरू होते, पण मित्र शैलेश सोमाणी यांनी मंगेश यांच्यासमोर आणखी बिझनेस वाढविण्याची ऑफर ठेवली. सोमाणी स्वत: बीई झाल्याने त्यांनी जागेत टू-व्हीलर आणि फोर व्हीलरला लागत असलेल्या विविध कंम्पोनंटविषयी माहिती दिली. यात रस निर्माण झाला. यातून दीड लाखाच्या भांडवलासह वाळूजला युनिट टाकले. सुरुवातीला काहीच अनुभव नसल्याने सहा महिने कठिण गेले. नंतर कंम्पोनंटचा अभ्यास करत युनिट वाढवायला सुरुवात केली. बहिणीचे पती अभय देशमुख यांनी बजाज ऑटोमधून स्वेच्छानिवृत्ती घेतली होती. त्यांना पार्टनर करून घेत दोघांनी उद्योग सुरू केला. सोमाणी, देशमुख आणि पळसकर यांचे पहिले युनिट २००३मध्ये रेणुका एंटरप्रइजेस नावाने सुरू झाले. सीएनसी मशीन, लेथ मशीनवर टू व्हीलर, फोर व्हीलरचे कंम्पोनंटचे प्रोडक्शन सुरू केले. वाळूजला ऑपरेटर मिळत नसे. त्यामुळे ते स्वत: मशीन ऑपरेटिंग शिकले, मशीनच्या मर्यादा, कामगारांच्या अडीअडचणी यातून मग विविध कल्पना सुचत गेल्या. अडीअडचणींचे भांडवल पुन्हा फॅक्टरीतच गुंतवले. काळ, काम आणि वेग यांचे गणित सांभाळत अभय देशमुखांसह मंगेश पळसर आपल्या प्रगतीचा आलेख उंचावत होतेच.
सुरुवातीपासून काही तरी वेगळं करण्याची ऊर्मी बाळगलेल्या मंगेश यांनी नंतर २००५मध्ये वरद इंजिनीअरिंग हे युनिट सुरू केले. १९९८ ते २००५पर्यंतचा दुकानदार ते उद्योजक हा प्रवास कुठेतरी स्थिर होत होता. दीड लाखाच्या गुंतवणुकीत पहिल्या दोन वर्षांत काहीच हाती न लागल्याने नैराश्य जवळ येत होते, परंतु कामात गुंतवून ठेवणे, सप्लायर्स आणि व्हेंडर्सच्या डिमांड पूर्ण करत राहणे यात मन गुंतवले. यातच वरद इंजिनीअरिंगचा कारभार वाढत गेला. इंजिनीअरिंग केले नसताना मॅन्युफॅक्चरिंग युनिट सुरू करून मंगेश यांनी आधीच वाहवा मिळवली होती. सुरुवातीला फक्त दोन ऑपरेटर्सला नोकरी देणारे वरद युनिट आज ६०-७० जणांना प्रत्यक्ष आणि १० ते १५ जणांना अप्रत्यक्ष रोजगार देऊ लागले. वाढता व्याप पाहून युनिटमध्ये युनियन लागली. त्यावेळी युनियन लागू होऊ नये यासाठी कामगारांशी झालेली चकमक, तोडफोड आणि त्यातून आलेले नैराश्य याचा प्रोडक्शनवर काहीही विपरीत परिणाम होऊ दिला नाही. आई-वडिलांच्या सकारात्मक राहण्याची शिकवण दिली होती. मंगेश संकटांना सामोरे जात गेले. आज ऑटो कंम्पोनंटमध्ये बुश, फ्लॅश, सीएनसी मशीन, लेथ मशिन आणि आता क्विन्स क्विडल अर्थात संपूर्ण अत्याधुनिक सेवा व दोन मशीनचे काम करू शकणारे एक मशी युनिट मंगेश आणि त्यांचे पार्टनर अभय देशमुख यांनी उभे केले आहे. रेणुका आणि वरद या दोन युनिटच्या उभारणीसाठी लागत असलेल्या सर्व परवानग्या कुठल्याही एजंटाशिवाय मिळवताना आलेला अनुभव आणि त्यासाठी केला गेलेला संघर्ष कायम अनुभवात भर टाकणारा ठरला. याच जोरावर आज संजीव ऑटो, ऋचा इंजिनीअरिंग, व्हेरॉक यासारख्या मोठ्या उद्योजकांना मंगेश आपला माल पुरवत आहेत. वर्षाला साडेआठ ते नऊ कोटींची उलाढाल करणारे मंगेश आज ओम सर्व्हिसेस, श्लोक रिअॅल्टी, वरद इंजिनीअरिंग, रेणुका एंटरप्रायझेस यांचे संचालक झाले आहेतच. शिवाय आता पश्चिम महाराष्ट्रातील लोणंद एमआयडीसी येथे टेक्नोफोर इंजिनीअर्स नावाने नवे व पाचवे युनिटही सुरू केले आहे. पुण्यातील अजय जोशी यांच्या पार्टनरशिपमध्ये हे पाचवे युनिट सुरू करून ऑटोमोबाइल इंजिनीअरिंगमध्ये आणखी वेगळे पाऊल टाकले आहे. संपूर्ण कम्प्युटराइज्ड युनिट आणि ऑटोमोबाइल कंम्पोनंट युनिट हे या नव्या युनिटचे वैशिष्ट्ये आहे. उद्योग थाटताना बँकेकडून लागणारे अर्थसहाय्य, पर्यावरण महामंडळाच्या परवानग्या, सब‌‌सिडी, योजनांच्या निर्मिती, गव्हर्नमेंट लायझनिंग वर्क, उद्योग उभारणीसाठी लागणारे कर्जे आदी कामे स्वतः केली. अशीच कामे इतरांनाही करावे लागतील म्हणून त्यांनी 'ओम सर्व्हिसेस'ची सुरुवात केली. २०१५-२०१६मध्ये श्लोक रिअल इस्टेट फर्म स्थापन करून रिअल इस्टेटमध्येही प्रवेश केला आहे.
स्वबळावर त्यांनी भागीदारीमध्ये वाळूजमध्ये छोटेखानी युनिट सुरू करण्यापासून त्यांनी लाखोंची गुंतवणूक करत आज पाच फर्म सुरू केल्या आहेत. शैलेश सोमाणीसारखा मित्र उद्योग उभारणीसाठी गॉडफादर ठरला आणि छोटा व्यावसायिक असताना त्याने मला उद्योजक होण्याची संधी दिली, असे मंगेश म्हणतात.
संबंधित क्षेत्राच्या प्रत्येक गोष्टीचे ज्ञान मिळवा, किमान २-३ वर्षे नोकरी करून समृद्ध अनुभव मिळवा आणि त्यानंतरच उद्योजक होण्यासाठी झोकून द्या, असे मंगेश आवर्जून सांगतात. जगात असे कोणतेच काम नाही जे आपल्याला जमणार नाही ते साध्य करण्यासाठी १०० टक्के झोकून द्या, मग यश आपोआप मिळत जातेच, अशी मंगेश यांची फिलॉसॉफी आहे. नकारात्मक भूमिका सोडावी. आपले ध्येय निश्चित करावे. ते गाठण्यासाठी प्रयत्न करावेत. जिद्द, मेहनत व चिकाटीच्या जोरावरच उद्योजकतेत यशस्वी होता येते. नोकरीत काहीही चालत नाही. सतत काहीतरी नवे करण्याचा ध्यास घ्यावा लागतो. मेहनतीची तयारी ठेवावी लागते. हेच आपल्या यशाचे गमक आहे, असे मंगेश सांगातात.
आधुनिक मशीनरी, टेक्नॉलॉजीचा वापर, कुशल मनुष्यबळ विकसित करणे यांवर ते भर देतात. यापुढे त्यांचा मशीनरी उत्पादन आणि ऑटोमोबाइलच्या ऑटो कंम्पोनंट उद्योगांसह रिअल इस्टेटमध्ये जाण्याचा त्यांचा विचार आहे, आई-वडिलांचे आशीर्वाद, संस्कार आणि पत्नी रेणुकाची मिळालेली साथ खूप मोलाची ठरली, असेही ते आवर्जून नोंदवतात.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
